Türkçe’de Anlatım Biçimleri

Duygu ve düşüncelerin sözlü veya yazılı olarak ifade edilmesine anlatım denir. Dilimizde anlatım biçimleri 4 ana başlık altında incelenir. Yazar, amacına uygun olarak bu anlatım biçimlerinden birini veya birkaçını kullanabilir. Bu sayede anlatmak istediği olayı veya ifade etmek istediği düşünceyi daha etkili ve kolay bir şekilde okuyucunun önüne serer.
Anlatım biçimleri; açıklayıcı anlatım, tartışmacı anlatım, öyküleyici anlatım ve betimleyici anlatım olarak çeşitlenir.
Açıklayıcı anlatım, bilgi verme amacı ile yazılan yazıların anlatım biçimidir. Esas amaç, okuyucuya bir konuda bilgi vermek ve onu aydınlatmaktır. Bu anlatım biçiminde açıklamalara, tanımlamalara ve örneklemelere yer verilir. Ders kitaplarında, ansiklopedilerde ve makalelerde açıklayıcı anlatım biçimi kullanılır. Nesnel bir dil ve yargılar içeren bu anlatım, tanık gösterme ve benzetmelerle desteklenebilir.
Tartışmacı anlatım, bir düşünceyi veya öneriyi çürütme, okuyucunun veya dinleyicinin düşüncelerini değiştirme amacı ile yola çıkan anlatım biçimidir. Tartışmacı anlatımda, yazar okura bir düşünceyi benimsetmeye çalışırken, diğer bir düşünceyi de çürütmeye yönelik ifadelerde bulunur. Yazar, sanki karşısında biri varmış, onunla sohbet ediyormuş ve tartışıyormuş gibi bir üslup kullanır. Eleştiri, makale, köşe yazıları ve denemeler tartışmacı anlatıma örnek olabilirler.
Öyküleyici anlatım, okuyucuyu bir olayın içine çeken anlatım biçimidir. Bu anlatım bir olayı anlatma amacı ile yola çıkar. Kişi, zaman ve mekan gibi destekleyici unsurlar ile okuyucu adeta olayın içinde yaşatılır. Roman, hikaye, masal, gezi yazısı ve anı gibi türler öyküleyici anlatım ile yazılırlar.
Betimleyici anlatım ise, varlıkların veya mekanların okuyucuya ayrıntılı bir şekilde tasvir edilerek aktarılmasıdır. Bu anlatım biçiminde, yazar, varlıkların, eşyaların veya olayların en belirgin özelliklerini detaylı olarak tanıtıp okuyucunun önüne serer. İşitme, görme, koklama, tatma ve dokunma gibi duyulara hitap ederek ifade ettiği konunun, okuyucunun gözü önünde canlanmasını sağlar.