Türk Dili’ndeki Düşünceyi Geliştirme Yolları Nelerdir?

Dilimiz, sözcükler, taşıdıkları anlamlar ve metinler bakımından dünyanın en zengin dillerinden biridir. Kelimeler cümleleri, cümleler paragrafları, paragraflar da yazıları ortaya çıkarır ve bu sonu gelmez bir zincir Türk Dili ve Edebiyatı’nın kökenini oluşturur.
Paragraflar, dilimizdeki ve edebiyatımızdaki metinleri oluştururken, ifade etmek istedikleri duygu ve düşünceye yönelik farklı karakteristik özelliklere sahiptirler. Yazarın, fikrini ortaya koyarken, okuyucuyu etkilemek ve güçlü bir anlatım yaratmak amacı ile kullanabileceği pek çok yöntem vardır. Türkçe’de Düşünceyi Geliştirme Yolları olarak tanımlanan bu farklı yollardan biri yazar tarafından seçilir ve metnin içine işlenir.
Düşünceyi Geliştirme Yolları, örneklendirme, karşılaştırma, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma, tanımlama, alıntı yapma, benzetme ve ilişki kurma olarak çeşitlere ayrılır.
Örneklendirme, paragrafta anlatılanın anlaşılmasını kolaylaştırmak için kullanılan yöntemlerden biridir. Yazar, düşüncelerini inandırıcı hale getirmek amacı ile de örneklendirmeye başvurabilir.
Karşılaştırma, iki durum, iki unsur, iki kavram ya da iki düşünce arasındaki benzerlik ve farklılıkların ortaya konduğu bir yöntemdir. Yazar, düşüncesine açıklık getirmek için karşılaştırma kullanır. Kıyaslama yaparak anlatmak istediği düşünceye ulaşır. Karşılaştırma yapılan bir paragrafta, “oysa, ise, buna karşılık” gibi karşılaştırma sözcükleri görülür.
Tanık gösterme yöntemi, yazarın, düşüncesini etkileyici kılmak için bu konuda uzman olan bir kişinin sözünü alıntı yaparak kullanmasına denir. Çoğunlukla bu söz, tırnak işareti içerisinde verilir. Bu yöntemin şartı, paragrafta hem alıntı yapılan sözün hem de o sözün sahibinin birlikte olmasıdır. Alıntının ve alıntı yapılan kişinin adının geçmediği yerde tanık gösterme tekniğinden bahsedilemez.
Sayısal verilerden yararlanma, paragrafta anlatılan düşünceleri ve verilen bilgileri netleştirmek için bilimsel verilerden ve istatistik sonuçlarından faydalanma yöntemidir. Burada amaç, anlatılanları inandırıcı hale getirtmek ve bilimsel bir bakış açısı ile desteklemektir.
Tanımlama yöntemi, varlıklara ve kavramlara yönelik tanımların yapılarak paragrafta kullanılmasıdır. Metin içinde bir tanım cümlesi var ise, burada tanımlamanın kullanıldığı varsayılır. Bütün paragrafın tanım cümlelerinden oluşması gerekmez.
Alıntı yapma, örneklendirme ve tanık gösterme paragraflarının da içinde kullanılan bir yöntemdir. Daha çok tırnak işareti içinde yazılır ve alıntı yapılan sözün sahibi bellidir.
Benzetme, aralarında benzerlik bulunan iki durum, iki unsur ya da iyi düşünceyi birbirine benzeyen özelliklerini ifade ederek anlatma yoludur. Benzetme genellikle karşılaştırma yöntemi ile birlikte kullanılır.
İlişki kurma, bir olayın veya durumun ortaya çıkışını, nedenini, geçmişte olmuş bir olaya bağlayarak açıklama tekniğidir. İlişki kurma yönteminde, bir olayın öncesi, olayın oluşumunu etkileyişi ve yarattığı sonuç birlikte ifade edilir.