ÇAĞLAYAN

Küçük bir akarsuyun çok yüksek olmayan bir yerden dökülüp aktığı yer, küçük şelâle.

Bazı ırmaklar aşındıramayacakları denli sert zeminli yamaçlardan aşağı akarlar. Eğer ırmak yatağını oluşturan bu sert zeminin kenarı yamaçtan dışa doğru raf gibi bir çıkıntı oluşturuyorsa, ırmağın suyu da bu çıkıntıdan aşağıya dökülür. Çağlayanların büyüklerine çavlan denir.

Çağlayanların güzel ve görkemli bir görünümü vardır. Ne var ki bulundukları ırmaklarda ulaşıma engel olurlar. ABD ile Kanada arasındaki Niagara Irmağı üzerindeki Niagara Çavlanı ile Zimbabve’deki Victoria Çağlayanı dünyanın görülmeye değer çağlayanları arasında yer alır.

Çok sayıda akarsuyun bulunduğu Türkiye’de birçok da çağlayan vardır. Bunlar arasında Erzurum’un kuzeyindeki Tortum Çayı üzerinde oluşan ve 50 m yükseklikten dökülen Tortum Şelâlesi ve Antalya’da 40 m yükseklikten dökülen Düden şelâlesi ünlüdür. Bunların yanı sıra Manavgat Çayı üzerindeki Manavgat Şelâlesi, Tarsus Çayı üzerindeki Tarsus Çağlayanı ve Konya’daki Yerköprü çağlayanı Türkiye’nin önemli çağlayanları arasındadır.